Podczas remontu elewacji lub wnętrz w budynkach zabytkowych bardzo ważnym zadaniem jest naprawa detalu architektonicznego. W związku z tym, że dana forma była zawsze indywidualna dla konkretnego obiektu, jest to odpowiedzialne zadanie, które musi być wykonane przez wykwalifikowane osoby oraz z zachowaniem wszelkich zasad konserwatorskich.

Na przestrzeni lat różne elementy wystroju ulegały uszkodzeniu przez działanie czynników zewnętrznych lub nieodpowiedzialne, szkodliwe naprawy podczas remontów. Ze względu na łatwość obróbki, na elewacji możemy spotkać elementy wykonane z gipsu. Ze względu na zmieniające się środowisko (np. kwaśne deszcze) często elementy te są w stanie dużej destrukcji. Degradacja może być także spowodowana nawarstwieniami. Częstym przypadkiem jest pokrycie powierzchni elementu natryskowymi, cementowymi tynkami. Bardzo trudno wtedy naprawić powierzchnię elementu, ponieważ usuwanie nawarstwienia powoduje najczęściej uszkodzenie oryginalnego elementu.

Po oczyszczeniu i zweryfikowaniu stanu zachowania elementu ważnym zadaniem jest odsolenie i wzmocnienie strukturalne. Należy tutaj używać środków, które nie spowodują zaburzenia dyfuzyjności. Preparatem, który pozwala bezpiecznie przeprowadzić tego typu zabiegi, jest Mineralit Consolid 100 lub 500. Jest to środek oparty na estrach etylowych kwasu ortokrzemowego. Jego cennymi zaletami jest duża przenikalność podłoża oraz brak efektu hydrofobowego. Odbudowa zniszczonej struktury po zastosowaniu tego preparatu jest bardzo duża i trwała. Po odsoleniu i wzmocnieniu strukturalnym możemy przystąpić do odbudowy elementu. W zależności od tego, w jakim stopniu jest on zdegradowany, należy podjąć decyzję o sposobie i zakresie napraw. Zdarza się często, że dany detal jest tak zniszczony, iż należy go odbudować od podstaw. Dzieje się tak np. z gzymsami. Są one narażone na stałe zawilgocenie. Działanie wody oraz czynników chemicznych powoduje nieodwracalne zniszczenia. Rozróżnia się dwa sposoby naprawy. Jeśli mamy do czynienia z małym przekrojem gzymsu lub opaskami wokół okien i drzwi, jest możliwość wykonania takiego elementu w pracowni sztukatorskiej i późniejsze zamontowanie go na elewacji. Odpowiednim materiałem do takich prac jest Kombi Table. Jest to materiał o skróconym do minimum czasie wiązania i dzięki temu elementy o małych i średnich przekrojach można wykonać nawet w kilkanaście minut. Już po kilku godzinach element jest gotowy do zamontowania na elewacji.

Materiałem o podobnym działaniu, ale o większym uziarnieniu jest Kombi Stone. Posiada on podobne właściwości, jeśli chodzi o czas wiązania, jak opisany wyżej Kombi Table, ale służy do napraw i odtwarzania gzymsów na elewacji. Grubsze uziarnienie powoduje większą wytrzymałość mechaniczną, co pozwala na odbudowę rdzenia elementów nawet o dość dużym przekroju. Oczywiście odbudowa dużego gzymsu powinna być przeprowadzona w kilku warstwach nakładanych po związaniu poprzedniej, jednak krótki czas wiązania (kilkanaście do kilkudziesięciu minut) pozwala na sprawne wykonanie prac. Ostateczne przeprofilowanie elementu można  wykonać drobnym materiałem elewacyjnym Kombi Finisz G5. Po w ykonaniu i naprawie gzymsów istnieje możliwość dodatkowego zabezpieczenia ich przed wilgocią. Można dodatkowo zabezpieczyć wszystkie poziome powierzchnie narażone na zalewanie przez wodę mineralną izolacją Kombi Hydro Stop.

Jest to zaprawa mineralna o właściwościach izolacyjnych – jest wodoszczelna, ale jednocześnie paroprzepuszczalna. Dużą zaletą jest możliwość pokrywania powierzchni farbami mineralnymi.

Skomplikowane elementy odtwarza się metodą odlewania w formach. Stosowanie form silikonowych daje duże możliwości, jeśli chodzi o odtwarzanie rozbudowanych elementów. Materiałem odpowiednim do użycia w technice odlewania jest Kombi Stucco. Jest on także bardzo sprawny i umożliwia wyjęcia elementu z formy już po kilkunastu lub kilkudziesięciu minutach. Jedną z najważniejszych zalet tego materiału jest brak wydzielania ciepła podczas wiązania, nie powoduje on więc degradacji form silikonowych. Wytrzymałość odpowiednią do wyjęcia z formy uzyskuje się bardzo szybko, jednak daje możliwość korygowania błędów w odlewie po wstępnym związaniu.

Wszystkie materiały przedstawione powyżej zostały stworzone z myślą o sprawnym i szybkim działaniu oraz o zachowaniu parametrów odpowiednich do prac przy obiektach zabytkowych. Produkty te dają możliwość odparowania wilgoci, co jest kluczowe przy naprawach zawilgoconych murów.

Zbigniew Gil
Farby Kabe Polska Sp. z o