Neorenesansowy pałac w Rakoniewicach przeszedł niedawno gruntowy remont. Adaptacja XIX-wiecznego budynku do współczesnych potrzeb wymagała termomodernizacji. Z powodu ochrony konserwatorskiej gmachu zdecydowano się na jego ocieplenie od wewnątrz za pomocą mineralnych płyty izolacyjnych Multipor, co pozwoliło zachować oryginalne elewacje. Po remoncie pałac stał się wizytówką gminy.

Rakoniewice to małe wielkopolskie miasto, które wyróżnia spora liczba ciekawych zabytków. W centrum miasta przy kwadratowym rynku (placu Powstańców Wielkopolskich) zachowały się nawet drewniane domy podcieniowe z XVIII i XIX wieku. Od południa miasto domyka kompleks pałacowo-parkowy wybudowany przez rodzinę hrabiów Czarneckich. Osada założona w połowie XIII wieku nazwę wzięła od komesa wielkopolskiego Rakonia. Prawa miejskie uzyskała staraniem wojewody Krzysztofa Grzymułtowskiego w 1662 roku. Rozwój osadnictwa w tym czasie związany był z napływem protestantów ze Śląska, ale i przybyszów z dalekich krajów, m.in. ze Szkocji, którym sprzyjali właściciele rakoniewickiego majątku.

Pałac Czarneckich
Hrabia Marceli Czarnecki herbu Prus III wraz z żoną Florentyną Chłapowską herbu Drya, nabyli majątek Rakoniewice od rodziny Zakrzewskich. Już w 1840 roku nowi właściciele wystawili wspaniały pałac, założyli rozległy park, a także zbudowali dodatkowe budynki gospodarcze. Pałac rozbudowano pod koniec XIX wieku, zyskał wówczas symetryczne niższe skrzydła boczne.

Rodową siedzibę Czarneckich od frontu zdobi charakterystyczny portyk kolumnowy, dźwigający balkon na wysokości pierwszego piętra, nad nim elewację wieńczy tympanon. Ciekawym elementem neorenesansowego pałacu są dwie oktagonalne wieże umieszczone centralnie w ścianach szczytowych. Znajdują się w nich spiralne klatki schodowe. Wieże, patrząc od frontu, zdają się flankować pałac. Tylna elewacja ogrodowa ma z kolei rozległy taras, do którego prowadzą szerokie schody. Założenie pałacowe dopełnia park krajobrazowy, który w południowej części ma malowniczy staw z wyspą pośrodku. Do naszych czasów zachowały się prowadzące do pałacu aleje grabowa i lipowa oraz starodrzew z kilkoma pomnikami przyrody.

Termomodernizacja zabytku
Gmina Rakoniewice przejęła zrujnowany pałac w 2011 roku z myślą o jego remoncie i adaptacji na siedzibę nowego urzędu gminy. Gruntowy remont odbył się w latach 2016–17. Adaptacja zabytkowego budynku do współczesnych potrzeb wymagała m.in. dostosowania go do obecnych wymagań termicznych. Ważne było również ograniczenie kosztów późniejszej eksploatacji. W grę wchodziła termomodernizacja historycznego obiektu, jednak z racji ochrony konserwatorskiej pałacu można było zastosować wyłącznie ocieplenie od wewnątrz. Wysoki stopień zawilgocenia starych murów naprowadził projektantów na rozwiązanie, które nie stanowi bariery dla wymiany wilgoci w pomieszczeniach. Taką technologię stanowią mineralne płyty izolacyjne Multipor będące lekką odmianą betonu komórkowego.

Paroprzepuszczalna izolacja termiczna
Płyty Multipor charakteryzuje wysoka przepuszczalność pary wodnej (μ = 3). Zdolność do pochłaniania pary wodnej oraz szybkiego wysychania sprawia, że można je bezpiecznie stosować bez warstwy paroizolacji. Ten mineralny paroprzepuszczalny materiał ogranicza zjawisko wykroplenia na wewnętrznej powierzchni ścian oraz niweluje ryzyko rozwoju grzybów pleśniowych.

System ocieplenia ścian od wewnątrz Multipor bazuje na wykorzystaniu materiału izolacyjnego, dla którego zawilgocenie nie jest szkodliwe i którego system działania zakłada kondensację wilgoci w porach tego materiału w okresie niskich zewnętrznych temperatur oraz jej wyparowanie w okresie letnim.

Ocieplenie ścian o nietypowych kształtach
Kolejnym wyzwaniem, jakie pałac Rakoniewice stawiał przed wykonawcami, były liczne załamania ścian poddawanych termomodernizacji. Sprawy nie ułatwiały też zakończone półokrągło okna. Na szczęście wybrana do ocieplenia technologia Multipor jest ceniona przez ekipy wykonawcze właśnie za prostotę montażu oraz łatwość obróbki materiału.

Płyty Multipor przytwierdza się do powierzchni ściany tylko za pomocą systemowej zaprawy Multipor. Nie wymagają one kołkowania lub innych mocowań mechanicznych. Do ich obróbki wystarczą proste narzędzia. Do przycinania płyt potrzebna jest jedynie piła widiowa, a do szlifowania krawędzi oraz nadawania płytom zaokrąglonych kształtów służy specjalna paca do szlifowania. Dzięki łatwości obróbki Multipor można z powodzeniem stosować do termomodernizacji ścian o skomplikowanej tektonice czy do ocieplenia ościeży okien nawet o nietypowych kształtach.

Rozległy pałac będzie łatwo dogrzać w okresie zimowym – zastosowana do termomodernizacji technologia Multipor poprawia bilans energetyczny budynku i znacząco ogranicza koszty ogrzewania.

W 2018 roku do wnętrz dawnego pałacu Czarneckich wprowadził się urząd gminy oraz urząd stanu cywilnego. Po remoncie gmach stał się dostępny dla mieszkańców Rakoniewic i stanowi nową wizytówkę miejscowości.

Tomasz Malkowski, Xella Polska
Fotografie: Tomasz Meuś © Xella Polska