W dniach 23-25 marca 2015 roku, w siedzibie Urzędu Miasta Krakowa, w Pałacu Wielopolskich, odbył się XIV Europejski Kongres Informacji Renowacyjnej. Podczas tego Kongresu spotkali się: wojewódzcy oraz miejscy konserwatorzy zabytków niemal z całej Polski, przedstawiciele producentów i firm wykonawczych, biur projektowych, architekci, inżynierowie oraz goście z zagranicy.

Współorganizatorami byli: Urząd Miasta Krakowa, Politechnika Krakowska, Zamek Królewski na Wawelu oraz Rubinstein Hotel. Patronem honorowym był Prezydent Miasta Krakowa – profesor Jacek Majchrowski. Tematami wiodącymi obrad tegorocznego Kongresu były: Konserwatorskie problemy rewitalizacji miast i obiektów historycznych, Tradycyjne i nowoczesne technologie stosowane w renowacji budownictwa oraz Inżynieryjne problemy odnowy staromiejskich zespołów zabytkowych.

Dzień I

Po porannym przywitaniu gości przez organizatora Edwarda Hardta i Stanisława Dziedzica – Dyrektora Wydziału Kultury UMK, głos zabrał Bogusław Kośmider – Przewodniczący Rady Miasta Krakowa, gospodarz Sali Obrad. Gości przywitała także profesor Jadwiga Łukaszewicz z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Sesję poranną poprowadził Zygmunt Rawicki – z Małopolskiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa w Krakowie. Panel konferencyjny zainaugurował Jacek Dąbrowski – Dyrektor Departamentu Ochrony Zabytków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Warszawie, który relacjonował w swoim wystąpieniu aktualny stan prac nad Ustawą o ochronie zabytków. Małopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków – Jan Janczykowski odniósł się do pierwszego, głównego tematu Kongresu, uwzględniając przykłady z Krakowa i Małopolski, a Artur Hajdorowicz – Pełnomocnik Prezydenta ds. Rewitalizacji Miasta Kielce, rozpoczął swoje wystąpienie od omawiania rewitalizacji XIX-wiecznej dzielnicy „Nowego Miasta” w Kielcach.

Sesję popołudniową prowadził Dariusz Kopciowski – Wiceprezes Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków oraz Zastępca Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Lublinie, który zaprosił do prelekcji Elżbietę Bukowską, w zastępstwie za nieobecnego Dariusza Bartona – Miejskiego Konserwatora Zabytków w Elblągu. Pani Elżbieta relacjonowała historię odbudowy starego miasta w Elblągu. Kolejnym mówcą była Grażyna Stojak – Podkarpacki Wojewódzki Konserwator Zabytków. Z prawdziwą pasją opowiadała o Mieście-Twierdzy Przemyśl, który był tematem przewodnim w numerze 2/2014 „Renowacji i Zabytków”. Kwestię dokonywanych czynności konserwatorskich i rewitalizacyjnych na terenie miasta Wejherowo poruszyła Anita Jaśkiewicz-Sojak, Miejski Konserwator Zabytków Wejherowa. Również rewitalizację, choć konkretnego budynku, tym razem budynku nr 7 na Wawelu, przedstawił Piotr Stępień – Główny Specjalista ds. Konserwacji Architektury Zamku Królewskiego na Wawelu. Ostatnią prelekcję wygłosiła Ewa Nekanda-Trepka, Dyrektor Muzeum Warszawy.

Popołudniowym punktem programu było obejście po kościele i klasztorze Augustianów, gdzie gospodarzem i przewodnikiem było. Marek Krzysztof Donaj, proboszcz kościoła pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej i św. Małgorzaty w Krakowie. W oprowadzaniu pomagał mu Pan Piotr Białko, który jednocześnie omawiał wykonane tam niegdyś prace. Następnie uczestnicy przeszli spacerem na krakowski Kazimierz i do Hotelu Rubinstein, gdzie była przygotowana kolacja.

Jeszcze przed zaplanowaną kolacją, w godzinach wieczornych, w podziemiach Hotelu Rubinstein, obradowało ogólnopolskie jury konkursu „Renowator”. Wyłonionych w trakcie obrad laureatów goście i uczestnicy imprezy poznali następnego dnia, podczas uroczystej gali. Zgłoszonych do konkursu jury oceniało w następującym składzie:

JURY W SKŁADZIE

Przewodnicząca obrad
Halina Landecka – Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków;

Obserwatorzy obrad (z możliwością oddania głosu):
- Jacek Dąbrowski – Dyrektor Departamentu Ochrony Zabytków w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Warszawie,
- Stanisław Karczmarczyk – Rzeczoznawca Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego/Politechnika Krakowska,
- Jadwiga Łukaszewicz – Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
- Jacek Owczarek – Dyrektor Śląskiego Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach

Obserwator z ramienia firm (bez prawa głosu):
- Piotr Białko

Gościem honorowym obrad był Aleksander Starzyński – były Wielkopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków/Starosta Konwentu Konserwatorów Wojewódzkich.

W skład Komisji Konkursowej weszli:
- Barbara Bielinis-Kopeć – Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków
- Aneta Borowik – Z-ca Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków
- Janusz Cedro – Świętokrzyski Wojewódzki Konserwator Zabytków
- Dariusz Chmielewski – Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków
- Jerzy Fedorowicz – Przewodniczący Komisji Kultury Sejmiku Województwa Małopolskiego
- Jolanta Goszczyńska – Wielkopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków
- Jan Janczykowski – Małopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków
- Jerzy Maciejczuk – Z-ca Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków
- Rafał Nadolny – Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków
- Ewa Nekanda-Trepka – Dyrektor Muzeum Warszawy
- Barbara Obelinda-Nowak – Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków
- Mirosława Romaniszyn – Miejski Konserwator Zabytków w Toruniu
- Iwona Solisz – Opolski Wojewódzki Konserwator Zabytków
- Ewa Stanecka – Zachodniopomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków
- Grażyna Stojak – Podkarpacki Wojewódzki Konserwator Zabytków
- Wojciech Szygendowski – Łódzki Wojewódzki Konserwator Zabytków
- Barbara Zalewska – Warmińsko-Mazurski Wojewódzki Konserwator Zabytków

Obrady jury, jak zawsze na EKIR, przebiegały we wspaniałej, choć burzliwej atmosferze. Przyznanie nagród nie było łatwe i dopiero na drodze wstępnej eliminacji wyłoniono kandydatów do nagród. W każdym przypadku kandydaci nie zostali wybrani jednomyślnie, lecz przy minimalnej przewadze (np. jednego bądź dwóch głosów). Przy tak trudnym wyborze rozstrzyga często wiedza techniczna i merytoryczna członków jury. Każdy zaś ze zgłoszonych może się czuć dostrzeżony, ponieważ „targi nad kandydaturami” do nagród i wyróżnień wiążą się często z koniecznością dokładnego poznania zgłaszanych ofert i realizacji.

Dzień II

W drugi dzień, w ramach XIV Europejskiego Kongresu Informacji Renowacyjnej, nastąpiło oficjalne otwarcie konferencji Rew-Inż 2015, które poprowadził Krzysztof Stypuła z Politechniki Krakowskiej. Pierwszym wystąpieniem przywitał zgromadzonych Roman Paruch, również z Politechniki Krakowskiej. W imieniu Stanisława Karczmarczyka, przewodniczącego Małopolskiej Izby Inżynierów Budownictwa, przybliżył on temat renowacji i zabezpieczeń obiektów zabytkowych na dawnych Kresach Wschodnich w aspekcie ochrony dziedzictwa narodowego. Janusz Mierzwa i Rafał Mierzwa z Politechniki Krakowskiejprzygotowali referat na temat granic możliwości skutecznej ingerencji konserwatorskiej w odniesieniu do elementów konstrukcji żelbetonowych, na przykładzie konserwacji betonowych słupów ogrodzeń obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. Kolejną prelekcję wygłosił Krzysztof Stypuła – dotyczyła ona obciążenia akustycznego konstrukcji obiektu zabytkowego na przykładzie sali koncertowej Filharmonii Krakowskiej. W opracowaniu prelekcji pomagał również Krzysztof Kozioł (Politechnika Krakowska) oraz Tadeusz Kamisiński (AGH). W dalszej części konferencji Anna Rawska- Skotniczny, z Politechniki Opolskiej, wygłosiła referat pod tytułem: Rewitalizacja zespołu dawnej cementowni Silesia w Opolu. Przed krótką przerwą rozwinęła się kilkunastominutowa dyskusja, w której każdy zainteresowany mógł wziąć udział. 

Sesję popołudniową rozpoczął swoim referatem Janusz Kawecki z Politechniki Krakowskiej. Tematem były kryteria oceny wpływu drgań komunikacyjnych na budynki zabytkowe i ludzi w tych budynkach w ujęciu normowym. Łukasz Drobiec oraz Zbigniew Pająk z  politechniki Śląskiej byli autorami prezentacji dotyczącej odbudowy dachu katedry w Sosnowcu po pożarze. Jako ostatni prof. Kazimierz Flaga (Politechnika Krakowska) omawiał wybrane problemy ochrony krajobrazu kulturowego Krakowa. 

Po zakończeniu ostatniej prezentacji, także w Sali Obrad UM Krakowa odbywały się wystąpienia politechnik. Sesję tę prowadził Janusz Kawecki. Wachlarz tematów był bardzo szeroki, a prelegenci odwiedzający Kraków zawitali na obrady z różnych stron Polski. Gośćmi byli reprezentanci Politechniki Gdańskiej (Maciej Niedostatkiewicz), Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (Waldemar Affelt), Politechniki Świętokrzyskiej (Andrzej Żaboklicki, Elżbieta Piotrowicz) oraz Politechniki Rzeszowskiej (Marek Gosztyła, Tomasz Huk). Dla reszty uczestników EKIR, równolegle z obradami Rew-Inż, odbywało się obejście zabytków. Tym razem, dzięki firmie Philips (sponsor obejścia), mogliśmy zwiedzić Zamek Królewski na Wawelu, po którym oprowadzali nas wawelscy przewodnicy, a informacji merytorycznych na temat renowacji obiektów zamkowych udzielał Piotr Stępień. Po przeszło trzygodzinnej wizycie na Wzgórzu Zamkowym, w Starej Zajezdni na krakowskim Kazimierzu odbyła się sesja zamknięta dla Miejskich Konserwatorów Zabytków oraz zaproszonych przez nich gości.

Dzień III

Rozpoczął się w zabytkowym obiekcie Starej Zajezdni Kraków by DeSilva. Już wczesnym rankiem odbył się tam Konwent Konserwatorów Wojewódzkich, a następnie została rozpoczęta dyskusja „Inżynierowie i konserwatorzy” przy udziale delegatów z zagranicy, konserwatorów, architektów, przedstawicieli biur projektowych i członków Stowarzyszenia Samorządowych Konserwatorów Zabytków. Zwieńczeniem dyskusji była prezentacja firmy Sopro. Głos zabrał Jerzy Mazur. Firma Sopro była sponsorem transmisji internetowej podczas trwania obrad oraz wręczenia nagród. 

Po wymianie istotnych poglądów i zdań oraz obiedzie zainteresowani udali się do Cricoteki, nowo otwartego Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora. Przed obiektem informacji na temat projektu i realizacji udzielił autor projektu Stanisław Deńko. Po obiekcie oprowadzały nas osoby wyznaczone przez Dyrektor Natalię Zarzecką, która również podczas krótkiej prelekcji przedstawiła plany i zamierzenia oraz wprowadziła nas w tajniki funkcjonowania Cricoteki.

Konkurs RENOWATOR 2015

W godzinach wieczornych, dnia drugiego (24 marca), w Starej Zajezdni Kraków by DeSilva, odbyła się uroczysta kolacja, wraz z wręczeniem nagród corocznego konkursu „Renowator”. Prowadzący galę Edward Hardt oraz Jerzy Fedorowicz (jr) rozpoczęli uroczystość od podziękowań dla wszystkich współorganizatorów i współpracowników, w szczególności zaś dla: Prezydenta Miasta Krakowa Jacka Majchrowskiego, Przewodniczącego Rady Miasta Krakowa Bogusława Kośmidera, Dyrektora Wydziału Kultury i Dziedzictwa Narodowego UMK Stanisława Dziedzica oraz Jana Janczykowskiego, Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Szczególne podziękowania złożono także firmom uczestniczącym w XIV EKIR, bez których zaangażowania i wsparcia nie możliwa byłaby realizacja założonego programu. 

Nagrody redakcyjne

Kolejnym etapem było wręczenie wyróżnień redakcyjnych. Pierwsze z nich dla technologii „Multipor”, za zastosowanie przy pracach renowacyjnych w poprzemysłowych obiektach zabytkowych. Redakcja wyraziła także szczególne podziękowania oraz słowa uznania za najlepszą organizację i pomoc przy tworzeniu numeru 3/2014 „Renowacji i Zabytków» dla Dariusza Bartona, Miejskiego Konserwatora Zabytków w Elblągu. „Złote Pióro” w imieniu konserwatora odebrała Joanna Klupczyńska, która osobiście była zaangażowana w tworzenie numeru elbląskiego, za co również jesteśmy jej bardzo wdzięczni. Ostatnią nagrodę redakcyjną otrzymali gospodarze Hotelu Rubinstein, Marzenna i Krzysztof Pierścionkowie, którzy co roku, od wielu lat, okazują ogromną chęć pomocy, zainteresowanie oraz gościnność uczestnikom kongresu.

Nagrody główne

W ogólnopolskiej kategorii: „Za wysoki stopień przydatności do prac renowacyjnych” nominowane były dwie firmy: Keim Farby Mineralne Sp. z o.o., za zolowo-krzemianową farbę elewacyjną KEIM Soldalit oraz firma Mapei Polska Sp. z o.o., za system wzmacniania konstrukcji murowych dzięki siatkom z włókna szklanego wklejanym w zaprawy mineralne. Nagrodę z rąk Dariusza Kopciowskiego – Zastępcy Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Lublinie i Wiceprezesa Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków odebrała firma Mapei Polska Sp. z o.o. Wyróżnienie otrzymała firma Keim Farby Mineralne Sp. z o.o. 

W kolejnej kategorii: „Za szczególne osiągnięcia w renowacji stref historycznych”, oceniano znaczący udział firm dostarczających technologie przy pracach restauracyjnych lub przy realizacji ciekawego obiektu bądź projektu. Opiniowane były aplikacje, stopień trudności prac oraz efekt końcowy. Decyzją Komisji Konkursowej w wyżej wymienionej kategorii nominowane zostały: Euramax Coated Products, reprezentowana przez Grande Sp. z o.o. Sp.K., za dworzec PKP w Nowym Sączu; Keim Farby Mineralne Sp. z o.o., za Urząd Miasta w Żaganiu (renowacja elewacji z wykorzystaniem techniki laserunkowej). „Renowatora 2015” otrzymała firma Euramax Coated Products, reprezentowana przez Grande Sp. z o.o. Sp.K. Nagrodę wręczył Jacek Dąbrowski – Dyrektor Departamentu Ochrony Zabytków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Warszawie. Wyróżnienie przypadło drugiemu nominowanemu, Keim Farby Mineralne Sp. z o.o. Ostatnia nagroda w kategorii: „Za całokształt dokonań w dziedzinie renowacji obiektów zabytkowych”, jest nagrodą szczególną. Uwzględnia się nie tylko wszystkie dokonania firmy, ale również możliwości współpracy oraz jej stopień zaangażowania w daną realizację. Nominowanymi w tej kategorii były firmy: quick-mix Sp. z o.o. oraz Firma Handlowa Barbara i Andrzej LABE. Po burzliwych i długich obradach, niewielką przewagą wygrała firma quick-mix Sp. z o.o. „Renowatora 2015” wręczyła prof. Jadwiga Łukaszewicz z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wyróżnienie otrzymała Firma Handlowa Barbara i Andrzej LABE.

Na zakończenie gali wręczenia nagród głos zabrał Jacek Dąbrowski oraz ojciec Leszek Klekociuk – gwardian, rektor kościoła Franciszkanów w Poznaniu. Chcieli oni w szczególny sposób podziękować byłemu Wielkopolskiemu Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków – Aleksandrowi Starzyńskiemu. W roku 2014 przestał pełnić ww. stanowisko, mimo to zawsze będzie serdecznym przyjacielem, nie tylko redakcji, ale każdego, kto miał przyjemność z nim pracować. Jak pięknie powiedział sam wyróżniony: „...jest czas nauki, czas pracy i czas odpoczynku...”. W imieniu redakcji serdecznie dziękujemy za owocną współpracę, za zawsze miłą atmosferę i okazywaną pomoc. Mamy nadzieję, że jeszcze nieraz będziemy gościć Pana Aleksandra na kolejnych edycjach EKIR.

Wystawcy XIV EKIR

W foyer sali plenarnej krakowskiej Rady Miejskiej oraz w korytarzach magistratu ulokowano miejsca ekspozycji firm-wystawców XIV EKIR oraz logotypy i banery firm wspomagających i sponsorujących kongresowe wydarzenia. Obecni byli producenci materiałów budowlanych, aktywni na rynku renowacji:

• Aperam Stainless Services & Solutions Poland Sp. z o.o.
• Caparol Polska Sp. z o.o.
• Ceramika Kufel; D+H Polska Sp. z o.o.
• Euramax/Grande Sp. z o. o. Sp. K.
• Firma Handlowa Barbara i Andrzej LABE
• Firma Konserwatorska Piotr Białko Sp. z o.o.
• Farby KABE Sp. z o.o.
• KEIM Farby Mineralne Sp. z o.o.
• Mapei Polska Sp. z o.o.
• Monier Braas Sp. z o.o.
• quick-mix Sp. z o.o.
• Philips Lighting Poland S.A.
• Remmers Polska Sp. z o.o.
• Restauro Sp. z o.o.
• Sempre Sp. z o.o.
• Sopro Sp. z o.o.
• Wienerberger Ceramika Budowlana Sp. z o.o.
• Xella Polska Sp. z o.o.

To właśnie dzięki ww. wystawcom, ich zaangażowaniu i chęci uczestnictwa możemy od lat spotykać się podczas EKIR-u. Odwiedzający kongres mieli możliwość dokładnego zapoznania się z materiałami, wykorzystywanymi szeroko we współczesnych realizacjach konserwatorskich, oraz zgłębienia problematyki najnowszych technologii, wyznaczających trendy w tym segmencie rynku. Kongresowa publiczność nie zawiodła w trakcie obszerniejszych prezentacji wystawców w części konferencyjnej. Były to zresztą wystąpienia niezwykle interesujące, obrazujące możliwości zastosowań współczesnych technologii w budynkach zabytkowych i przeznaczonych do renowacji. Poparte przykładami z konkretnych realizacji, stały się dla konserwatorów i inżynierów/architektów z całej Polski znakomitym materiałem poglądowym o działalności firm, z którymi często współpracują. Uzupełniona o miejscowych urzędników i studentów publiczność stanowiła ponad 200-osobową grupę, zainteresowaną wystąpieniami konferencyjnymi. 

Cały przebieg XIV Europejskiego Kongresu Informacji Renowacyjnej 2015 wraz z prelekcjami, wystąpieniami przedstawicieli firm oraz uroczystą galą wręczenia nagród, można obejrzeć na naszej stronie internetowej www.renowacjeizabytki. pl w zakładce EKIR (fotorelacja), gdzie znajduje się link przekierowujący na stronę youtube.com. Pełny obraz wszystkich wystąpień znajdą Państwo na: www.youtube.com po wpisaniu „Renowacje i Zabytki”. 

XIV Europejski Kongres Informacji Renowacyjnej zgromadził, jak już wspominaliśmy, ponad 200 zaproszonych i akredytowanych przez organizatora gości, uczestniczących w większości wykładów i prezentacji firm. W ciągu trzech dni do Urzędu Miasta dotarło kilkuset odwiedzających, zainteresowanych firmowymi stoiskami i prezentacjami. Wśród nich – grupy studentów architektury, materiałoznawstwa i kierunków związanych z konserwacją zabytków z politechnik, uniwersytetów, Akademii Sztuk Pięknych i Akademii Górniczo-Hutniczej. Było nam bardzo miło gościć wszystkich uczestników i wolnych słuchaczy, którzy byli zainteresowani przybyciem na EKIR. Mamy nadzieję, że w roku 2016 spotkamy się ponownie, w tak licznym i doborowym gronie, jak w roku bieżącym.

Serdecznie zachęcamy do oglądnięcia materiału w internecie oraz zapraszamy na XV EKIR 2016!

opracowanie redakcyjne