W dniu 12 czerwca 2025 roku jubileusz 70-lecia uroczyście obchodził urząd Miejskiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu. W czerwcu 1955 roku decyzją Centralnego Zarządu Muzeów i Ochrony Zabytków przy Ministerstwie Kultury i Sztuki postanowiono utworzyć stanowisko pierwszego miejskiego konserwatora zabytków, które powierzono dr Henrykowi Kondzieli, historykowi sztuki zaangażowanemu w problematykę odbudowy Starego Miasta po zniszczeniach wojennych.

Mimo bardzo złożonych losów i rozmaitych konfiguracji tradycja służb samorzą- dowych w Poznaniu trwa nieprzerwanie od siedmiu dekad. Pierwsze Porozumienie mię- dzy Wojewodą Wielkopolskim a Prezydentem Miasta Poznania zostało zawarte w 1994 roku, kolejne w 2003. Przekazywało ono władzom miejskim prowadzenie pełnego pakietu spraw dotyczących ochrony zabytków na terenie miasta w najpełniejszym możliwym zakresie, tj. ochrony zabytków architektury, zabytków ruchomych, archeologicznych, zabytkowej zieleni oraz uzgodnień planistycznych. Miejski Konserwator Zabytków w Poznaniu działa od tego czasu jako służba terenowa, mająca pełne rozpoznanie miasta, z pełnym zapleczem organizacyjnymi i finansowym oraz peł- ną bazą dokumentacyjną.

Warto podkreślić, że Miejski Konserwator Zabytków w Poznaniu to jedyny samorządowy urząd konserwatorski w kraju o tak długiej tradycji oraz o tak pełnych kompetencjach, prowadzący wszystkie sprawy dotyczą- ce zabytków czy chronionych obszarów konserwatorskich w granicach miasta Poznania.

Szeroki zakres działalności biura wynika również z realizacji zadań własnych Gminy w obszarze ochrony zabytków. Są to przede wszystkim działania związane z dotacjami konserwatorskimi, które stanowią duże wsparcie dla właścicieli obiektów zabytkowych i silny bodziec do dalszych prac remontowych. To również możliwość utworzenia parków kulturowych jako skutecznej formy zarzadzania historyczną przestrzenią miasta, co z dużym sukcesem zostało przetestowane w Poznaniu poprzez utworzenie w 2018 roku Parku Kulturowego, który objął obszar całego Starego Miasta.

Ten wyjątkowy moment był również okazją do spotkania w szerokim gronie samorządowych konserwatorów zabytków z całej Polski, stworzył możliwość wymiany praktyk i doświadczeń w zakresie skutecznych metod ochrony dziedzictwa kulturowego oraz posłu- żył podkreśleniu roli samorządowych służb konserwatorskich w sprawowaniu pieczy nad lokalnym dziedzictwem.

Ale jubileusz to przede wszystkim doskonały pretekst do promocji dorobku biura, tym bardziej że były to lata niezwykle owocne w zakresie szeroko pojętej ochrony zabytków. Z tej wyjątkowej okazji zostały przygotowane dwie publikacje. Dr Iwona Błaszczyk podjęła się trudu przedstawienia historii Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu rozpoczynającej się w trudnych latach odbudowy miasta po zniszczeniach wojennych, któ- ra kończy się opowieścią o ostatnim, bardzo intensywnym konserwatorsko, okresie, kiedy nie tylko przywrócono dawną świetność wielu cennym obiektom zabytkowym, ale też zdecydowanie poprawiono jakość historycznych przestrzeni miasta. A kolejny, czwarty już poznański numer kwartalnika „Renowacje i Zabytki”, przygotowany w głównej mierze przez pracowników biura, prezentuje najważ- niejsze zagadnienia dotyczące ochrony dziedzictwa kulturowego Poznania na przestrzeni ostatnich lat.

Joanna Bielawska-Pałczyńska

Miejski Konserwator Zabytków w Poznaniu