W Lublinie 28 maja 2017 roku po raz 18. wręczono Laury Konserwatorskie za odnowienie zabytków.

Konkurs organizowany jest od 2000 roku. Nagrody przyznaje lubelski wojewódzki konserwator zabytków za prace o wysokiej jakości, zmierzające do kompleksowego przywrócenia zabytkom dawnej świetności i utrwalenia ich wartości. Wyróżnienia są równorzędne, nie łączą się z korzyściami materialnymi. Dotychczas łącznie przyznano ich 64.

W tegorocznym konkursie przyznane zostały kolejne cztery Laury Konserwatorskie.

Nagrodzono remont budynku mieszczącego obecnie Sąd Okręgowy w Lublinie, szczególnie za pieczołowite odrestaurowanie wystroju wnętrz, w tym nowo odkrytych dekoracji. Budynek wzniesiony został w latach 1874–76, według projektu J. Ankiewicza, jako siedziba Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego.

W dużej sali konferencyjnej oczyszczono z wtórnych przemalowań i poddano konserwacji kasetonowy strop, mazerowane wewnętrzne okiennice i stolarkę drzwiową. W małej sali konferencyjnej i gabinecie Prezesa Sądu, a także w hallu i w obrębie klatki schodowej przeprowadzono konserwację sztukaterii oraz malowanie wnętrz – z powtórzeniem pierwotnej kolorystyki. Odtworzono formę wielobarwnego parkietu taflowego; konserwacji poddano piec kaflowy, marmurowy kominek, marmurowe posadzki klatki schodowej i hallu. Przywrócono także pierwotną dekorację żeliwnych kolumn przy wejściu głównym. Pracami konserwatorskimi objęto również elewacje, w tym kamienny detal architektoniczny i grupę rzeźbiarską wieńczącą fasadę gmachu.

Parafia prawosławna w Kobylanach otrzymała Laur Konserwatorski za kompleksowe prace konserwatorskie przy cerkwi wzniesionej w 1888 roku wg projektu architekta W. Syczugowa. Dzięki zachowanym w Archiwum Akt Dawnych w Warszawie projektom budowy cerkwi, w latach 2013–16 przeprowadzono jej gruntowny remont, połączony z rekonstrukcją zwieńczenia wieży i kopuły nad nawą główną. Remontem objęto całą strukturę świątyni, w tym ściany obwodowe, sklepienia, dachy, stolarkę okienną i drzwiową, posadzki i instalacje. Nieco wcześniej przeprowadzono konserwację grupy ikon stanowiących wyposażenie świątyni. Wymieniono część więźby dachowej w zakresie niezbędnym do odtworzenia zniszczonych kopuł, które pokryto blachą miedzianą. Zachowaną w dobrym stanie stolarkę okienną i drzwiową poddano konserwacji, pozostałą wymieniono na nową analogiczną w formie i materiale. Konserwacją objęto także chór muzyczny oraz boczne klatki schodowe. Wykonano nowe terakotowe posadzki, nawiązując do form stosowanych w cerkwiach prawosławnych budowanych na pocz. XX w.

Marcin Zaremski otrzymał Laur Konserwatorski za prace konserwatorskie przy modernistycznej willi wzniesionej w Kazimierzu Dolnym dla prof. T. Pruszkowskiego w latach 30. XX wieku, wg projektu Lecha Niemojewskiego. Tadeusz Pruszkowski był malarzem, pedagogiem i krytykiem artystycznym związanym z Kazimierzem Dolnym. Willa została zaprojektowana przede wszystkim jako miejsce, gdzie miały powstać płótna o dużych rozmiarach, przeznaczone na wystawę światową w Nowym Jorku. Stworzyli je artyści zrzeszeni w Bractwie św. Łukasza założonym przez Pruszkowskiego. Nagrodzone prace konserwatorskie sprowadziły się m.in. do wzmocnienia murów i oczyszczenia kamiennego lica elewacji, konserwacji drewnianej klatki schodowej i podłóg, oczyszczenia i wyeksponowania drewnianych belek stropowych oraz aranżacji wnętrz, które zachowały klimat modernistycznej willi z okresu międzywojennego.

Inny prywatny właściciel Juliusz Barański W 2006 roku zniszczoną posiadłość dworską nabył lubelski przedsiębiorca Juliusz Barański. W trakcie prac projektowych i realizacyjnych dochowano szczególnej staranności przy ratowaniu historycznej substancji dworu, znajdującego się w katastrofalnym stanie zachowania. W trakcie prac przywrócony został jego historyczny układ wnętrz z sienią i salonem. Z dużą starannością wyremontowano piwnice, poddając konserwacji ich ceglane sklepienia.otrzymał nagrodę za prace konserwatorskie związane z przywróceniem dawnej świetności dworu w Dąbiu, powstałego w 1848 roku.

Podczas prac remontowych wszystkie elementy konstrukcyjne będące w dobrym stanie i detal architektoniczny zostały zachowane. Więźba dachowa została zakonserwowana i wyeksponowana. Na podstawie pozyskanych od byłych właścicieli zdjęć odtworzono niezachowaną stolarkę okienną i drzwiową, wystrój wnętrza, w tym wnęki i ozdobne piece, a także taras ogrodowy z kamienną balustradą oraz okazałe schody prowadzące z górnej kondygnacji do ogrodu.

Równolegle z remontem zabytkowego dworu prowadzone były prace przy odtworzeniu dawnego układu komunikacyjnego z gazonem przed frontem dworu i duktu widokowego w części ogrodowej schodzącego do rzeki.

dr Dariusz Kopciowski
Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków