Obiekty zabytkowe to budowle o ponadprzeciętnych walorach architektonicznych i historycznych, będące jednocześnie swoistą pamiątką po naszych przodkach. Konserwacja i renowacja historycznej substancji budowlanej to niezwykle specjalistyczna dziedzina, wymagająca obszernej wiedzy z zakresu architektury, historii sztuki i kultury, ale również nauk technicznych czy najnowszych zdobyczy technologii.

Głównym celem działań konserwatorskich jest utrzymanie budowli zabytkowej w jej pierwotnym kształcie przez jak najdłuższy czas. Jednak aby móc przeprowadzić prace restauracyjne, poza fachową wiedzą, niezbędne są profesjonalne produkty, spełniające wysokie wymagania i gwarantujące doskonały efekt renowacyjny.

Firma Caparol, będąca czołowym producentem i liderem technologicznym na rynku profesjonalnych farb i systemów ociepleń, oferuje swoim klientom linię produktów Histolith, przeznaczonych do konserwacji i renowacji obiektów historycznych. W szerokiej gamie materiałów znajdują się specjalistyczne tynki renowacyjne WTA. O tym, dlaczego warto stosować tynki WTA i co odróżnia je od zwykłych tynków, opowiada Zbigniew Gil – Product Manager produktów Histolith.

Tynki stosowane w konserwacji dzielą się na tynki zwykłe (np. czysto wapienne) i te zwane tynkami renowacyjnymi WTA1, określane także jako szerokoporowe, solochłonne, kompresowe lub wręcz tracone. Produkty te polecane są głównie na zawilgocone w wyniku braku izolacji, długich lat eksploatacji, awarii wodociągowych lub powodzi muru, co w konsekwencji zawsze prowadzi do pojawienia się soli. I to właśnie sole, a nie, jak popularnie się uważa, wilgoć, są siłą niszczącą powłoki malarskie, tynki i mury. Sole, a precyzyjniej mówiąc związki soli, występujące we wszystkich materiałach budowlanych, wodach opadowych czy przylegającym do budynku gruncie. W stanie suchym są w zasadzie nieszkodliwe, jednak gdy na skutek zwiększonego zawilgocenia ulegną rozpuszczeniu, migrują, czyli przemieszczają się wraz z wodą ku powierzchni, gdzie wilgoć odparowuje. Podczas wysychania następuje proces krystalizacji, w efekcie którego kryształy soli wielokrotnie zwiększają swoją objętość i niszczą mechanicznie powłoki malarskie i tynkarskie.

Stosowanie tradycyjnych materiałów wykończeniowych (w tym tynków gipsowych) na starych murach nie daje właściwych efektów końcowych i najczęściej wiąże się z koniecznością przeprowadzenia kolejnego remontu. W takim przypadku nie pomogą nawet wysokie nakłady na dodatkową izolację czy osuszenie obiektu, a mury nadal pozostaną zawilgocone.

Powyżej opisane przypadki stały się istotnym impulsem do wprowadzenia regulacji i standaryzacji pojęcia tynku renowacyjnego. Ostatecznie, niemiecka organizacja naukowo-techniczna wydała instrukcję oznaczoną numerem WTA-2-2-91, w której określono szczegółowe wymagania techniczne oraz kryteria kontroli tynków renowacyjnych. Zgodnie z instrukcją, tynk renowacyjny WTA, bezwzględnie musi posiadać poniższe właściwości:
• wysoką dyfuzyjność,
• wysoką porowatość,
• pory połączone ze sobą kapilarami.

Co więcej, regulacje WTA bardzo precyzyjnie wskazują wytyczne oraz zalecenia projektowania i stosowania tynków renowacyjnych. Kluczowe znaczenie mają prace przygotowawcze, podczas których wykonuje się niezbędne badania laboratoryjne, pozwalające na dokładną ocenę podłoża i dobór odpowiedniej technologii. Jest to najważniejszy etap prac, od którego zależy powodzenie dalszej renowacji. Caparol Polska przykłada szczególną uwagę, by proces ten przebiegał w sposób kompleksowy, skrupulatny i zgodny z wytycznymi WTA. Dobór właściwej technologii możemy podzielić na następujące etapy: 

1. Badanie zasolenia

Instrukcja WTA 2-2-91 wyraźnie określa sposób stosowania tynków renowacyjnych w zależności od stopnia zasolenia obiektu. Dobór odpowiednich grubości tynków jest bowiem uzależniony od wielu czynników, m.in. od rodzaju soli (chlorki, siarczki, azotany) i od ilości tych soli. Określenie zasolenia ma kluczowe znaczenia dla całego, późniejszego procesu renowacyjnego. 

2. Dobór technologii
Badając zasolenie podłoża, Caparol Polska korzysta z własnego laboratorium. Dysponując wynikami przeprowadzonej ekspertyzy, jesteśmy w stanie bardzo precyzyjnie określić ilość niezbędnych warstw, ich grubość oraz sposób aplikacji systemu tynków WTA na konkretnym obiekcie.

3. Wykonawstwo
Na bazie przeprowadzonych badań możemy określić właściwą technologię renowacyjną. Jednak, aby uzyskać oczekiwany efekt końcowy, niezbędne jest profesjonalne wykonawstwo. I tu po raz kolejny wiele zależy od fachowego wsparcia, udzielanego przez producenta materiałów budowlanych. Caparol Polska jako świadomy producent, dokłada szczególnych starań, by swoim klientom oferowaćkompleksowe i profesjonalne doradztwo techniczne. Nasi eksperci udzielają fachowej porady na każdym etapie wykonawczym. Dzięki temu, każda realizacja to profesjonalnie przeprowadzony, kompleksowy proces renowacyjny, dający gwarancję znakomitego efektu końcowego. 

Więcej o profesjonalnych tynkach renowacyjnych
WTA znaleźć można na
www.histolith.pl

System tynków renowacyjnych Caparol:
1. CT Vorspritz WTA
2. CT PorengrundPutz WTA
3. CT RAPID Sanierputz WTA

Tynki renowacyjne Caparol z dodatkiem trasu:
1. Histolith Trass Vorspritz
2. Histolith Trass Porenputz
3. Histolith Trass Sanierputz

Kościół w Złotnikach – przykład realizacji w oparciu o system tynków renowacyjnych WTA. W trakcie badań przedprojektowych ustalono, że kościół posiada fundamenty z kamienia wymurowanego na zaprawie wapiennej oraz ściany ceglane. Wyniki badań wskazały na duże zawilgocenie strefy cokołowej oraz ścian powyżej (do wysokości ok. 1,5-2,0 m) oraz wysokie zasolenie azotanami i siarczkami. Powodem zawilgocenia i w konsekwencji zasolenia były zmiany poziomu wód gruntowych oraz niesprawny drenaż. Dodatkowym czynnikiem powodującym silne podciąganie kapilarne wilgoci w murach był mocny i szczelny cementowy tynk, wykonany na części cokołowej. Zastosowane produkty: tynki Histolith Trass Porenputz, Histolith Trass Vorspritz, Histolith Trass Sanierputz.

Opracował: Zbigniew Gil
Product Manager, Caparol sp. z o.o.
Opracowanie redakcyjne:
Katarzyna Jaworska
Fotografie: Caparol Polska

1. W celu unormowania i standaryzacji pojęcia tynku renowacyjnego niemiecka organizacja Naukowo-Techniczna Grupa Robocza ds. Utrzymania Budowli i Ochrony Zabytków (WTA) wydała instrukcję oznaczoną numerem WTA-2-2-91, w której określono szczegółowe wymagania techniczne oraz kryteria kontroli tynków renowacyjnych