Warszawa, jak żadna inna stolica Europy, w trakcie II wojny światowej została surowo potraktowana przez los. W wyniku prowadzonych walk w gruzach legło blisko 90% powierzchni miasta, w tym najcenniejsze i najstarsze zabytki. W latach pięćdziesiątych wiele obiektów zostało poddanych pośpiesznej odbudowie, bez wsparcia konserwatorów oraz przy użyciu niskiej jakości materiałów, co negatywnie odbiło się na ich wykończeniu. Na szczęście, dziś zabytki Warszawy otrzymały szansę na odzyskanie dawnego blasku.

Ostatnie renowacje były prowadzone według najwyższych standardów jakościowych i pod czujnym okiem konserwatorów zabytków. Wybrano światowej klasy materiały, które wpisywały się w kontekst historyczny i spełniały warunki restauratorów. Na efekt końcowy składają się imponujące zabytki, które cieszą oczy turystów i warszawiaków. Poniżej prezentujemy udane przykłady renowacji systemów dachowych znanych w stolicy obiektów. Nowa dachówka potrafi odmienić oblicze zniszczonego i zapomnianego zabytku. Firma Wienerberger, jako jedna z nielicznych na rynku, posiada w swojej ofercie dachówki ceramiczne, które mogą sprostać wymaganiom historycznych obiektów. Pokrycia dachowe Koramic typu Karpiówka, Holenderka czy Mnich-Mniszka doskonale nawiązują stylem i charakterem do dachówek sprzed lat.

Barbakan
Barbakan to jedno z najbardziej rozpoznawalnych miejsc stolicy. Bogata historia tego zabytku sprawia, że zarówno warszawiacy, jak i turyści chętnie go odwiedzają. XVI-wieczny obiekt, zaprojektowany przez Jana Baptystę Wenecjanina, pamięta czasy potopu szwedzkiego, kiedy to wojska króla Jana Kazimierza w 1656 r. odbijały go z rąk Szwedów. Niestety, w późniejszych latach Barbakan został rozebrany; odbudowano go częściowo dopiero na przełomie 1937 i 1938 roku. Ale i tym razem wojenna zawierucha nie oszczędziła obiektu. Podczas II wojny światowej i Powstania Warszawskiego Stare Miasto, a wraz z nim Barbakan, uległy całkowitemu zniszczeniu. W powojennej historii zabytku dużą rolę odegrał architekt Wacław Podlewski. 

Inspirując się XVII-wiecznymi rycinami przedstawiającymi Barbakan, z sukcesem podjął się rekonstrukcji obiektu w latach 1952–1954. Ponieważ brakowało materiałów do odbudowy, użyto więc starych, gotyckich cegieł z rozebranych kamienic w Nysie i we Wrocławiu. To jednak nie koniec renowacji, które przeszedł Barbakan: w 2004 roku wymieniono pokrycie dachowe. Dachówka Koramic Mnich-Mniszka wiernie wpisuje się w kontekst historyczny zabytku, a mieniące się czerwienią baszty stały się symbolom warszawskiej Starówki.

Instytut Sztuki PAN

Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk mieści się w kamienicy „Na Lasockiem” przy ul. Długiej. Bogata i barwna historia obiektu sięga I połowy XVII wieku, kiedy to rodzina Fukierów posiadała w tym miejscu niewielki drewniany dworek. W ręce Stanisława Lasockiego obiekt przeszedł ok. 1775 roku i już wkrótce został przebudowany na dużą kamienicę – uliczny pałac. Od tego czasu budynek stał się barwnym miejscem na mapie Warszawy: znajdowały się w nim mieszkania, sklepy oraz słynny zajazd „Na Lasockiem”, od którego pochodzi nazwa kamienicy.

Pałac, z wysokim mansardowym dachem, przetrwał w swojej niezmienionej, klasycystycznej formie do roku 1944. Niestety już w pierwszych dniach Powstania Warszawskiego, w czasie walk o pobliską kwaterę Wehrmachtu, kamienica została zniszczona. Odbudowa w klasycystycznym stylu, pod nadzorem architekt Anny Boyé-Guerquin, miała miejsce w latach 1951–1953. Już w 1955 roku do obiektu zawitały pracownie Państwowego Instytutu Sztuki. Pięćdziesiąt lat później, w 2005 roku, pokrycie dachowe odrestaurowano przy użyciu Holenderki OVH Koramic w kolorze naturalnej czerwieni, przywracając pałac do dawnej świetności.

Kościół Wizytek

Zbudowany w II połowie XVIII wieku kościół Wizytek to jeden z tych zabytków, którego uroda jest bezsprzeczna. Jego piękno docenił nawet słynny osiemnastowieczny włoski malarz Canaletto, uwieczniając obiekt na jednym ze swych obrazów. Świątynia, której pełna nazwa brzmi Kościół Sióstr Wizytek w Warszawie, pod wezwaniem Opieki św. Józefa Oblubieńca Niepokalanej Bogurodzicy Maryi, jest jedyną w stolicy rokokową budowlą o charakterze sakralnym. Jednym z ciekawszych elementów jest, sprawiająca wrażenie falowania, fasada, zaprojektowana przez barokowego artystę Karola Baya. Świątynia, jako jedno z niewielu miejsc w Warszawie, przetrwała II wojnę światową i Powstanie Warszawskie. Splendoru dodaje jej dach, odrestaurowany w 2006 roku przy użyciu dachówki typu Mnich-Mniszka marki Koramic, w kolorze naturalnej czerwieni. Warto przytoczyć związaną z kościołem ciekawostkę: otóż na tutejszych organach, za czasów swojej młodości, grywał Fryderyk Chopin!

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Jedna z wizytówek Krakowskiego Przedmieścia, pałac Potockich, w którym ma siedzibę Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, powstał pod koniec XVII w. Obiekt był wielokrotnie przebudowywany, toteż styl późnobarokowy przeplata się z klasycystycznym. Zmieniający się właściciele pałacu tworzyli jego ciekawą historię; należał bowiem do najznamienitszych polskich rodzin: Czartoryskich, Lubomirskich i Potockich. Jednym z jego bardziej intrygujących lokatorów był w latach dwudziestych XIX wieku pisarz Julian Ursyn Niemcewicz. Jak wiele innych zabytkowych budynków, pałac Potockich nie przetrwał wojennej zawieruchy. Nie przeszkodziło to władzom już w 1945 r. dokonać jego nacjonalizacji, aby w przyszłości znalazło się tam Ministerstwo Kultury. Obiekt został wiernie odbudowany w latach 1948–1950, według projektu Jana Zachwatowicza. Mimo bogatej historii i wielu rekonstrukcji, wygląd zewnętrzny oraz niektóre wnętrza, jak sień, czy sala Biała, nie uległy większym zmianom, dlatego przekraczając progi ministerstwa z łatwością można wyobrazić sobie jedno ze słynnych przyjęć organizowanych przez Czartoryskich. Chcąc jak najpełniej odwzorować historyczny wygląd pałacu, w 2009 r. zdecydowano się na remont dachu, pokrywając go Holenderką Esówką 451 w kolorze naturalnej czerwieni.

Kuria Metropolitarna Warszawska
Pałac Arcybiskupi przy ul. Miodowej został zbudowany w barokowym stylu w XVII wieku, a już w 1780 roku Dominik Merlini zrekonstruował go zgodnie ze stylem klasycystycznym. Do 1800 roku rezydencja stanowiła własność rodziny Borchów, potem, w czasie pruskiej okupacji, znajdowała się w niej słynna warszawska restauracja i cukiernia. W późniejszych latach w pałacu mieścił się Hotel d’Europe oraz poselstwo rosyjskie.

W roku 1843 został przekazany w ręce arcybiskupa warszawskiego i do dziś jest siedzibą arcybiskupów warszawskich. Budowla, tak jak inne, nie została oszczędzona w trakcie Powstania Warszawskiego. Doszczętnie zrujnowana, została odbudowana w latach 1949–1954 według projektu Stanisława Marzyńskiego. Obiekt jest słynny głównie ze względu na swoich lokatorów: w pałacu rezydował bowiem kardynał Stefan Wyszyński oraz wielokrotnie zatrzymywał się papież Jan Paweł II. Dach, który przez lata był mimowolnym świadkiem historii, doczekał się remontu w 2005 roku. Do renowacji wybrano dachówkę Holenderkę Esówkę 451 w kolorze naturalnej czerwieni.

Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego
1 września 1918 r. powstało Królewsko-Polskie Gimnazjum im. Stefana Batorego, powołane przez Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Początkowo szkoła znajdowała się przy ulicy Kapucyńskiej, ale, ze względu na nieodpowiednio przystosowany obiekt, zdecydowano się zmienić lokalizację. O zaprojektowanie nowego budynku poproszono wybitnego architekta, prof. Tadeusza Tołwińskiego. Już w roku 1922 rozpoczęto budowę znacznie większego gmachu przy ul. Myśliwieckiej 6. Jak na ówczesne czasy projekt był przełomowy: w podziemiach szkoły znajdował się basen, a w jednej z wież obserwatorium astronomiczne! Znalazło się również miejsce na laboratoria, a teren wokół zagospodarowano na ogród botaniczny.

Do dziś szkoła jest jedną najbardziej elitarnych placówek, cieszącą się niezwykłą popularnością wśród uczniów. II wojna światowa spowodowała stosunkowo niewielkie zniszczenia, ponieważ w „Batorym” znajdowała się w tym czasie hitlerowska szkoła podstawowa oraz liceum. W 2011 roku budynek doczekał się kompleksowej renowacji zniszczonego dachu. Nowe pokrycie, Holenderka Madura Koramic w kolorze naturalnej czerwieni, doskonale przypomina dach z przedwojennych lat największej świetności.

Przemierzając stolicę, nie można zapomnieć o zniszczeniach, jakich miasto doznało w czasie II wojny światowej. Dzisiejsza Warszawa jest nowoczesną, europejską metropolią, w której zaniedbane lub źle odnowione w przeszłości zabytki ponownie zachwycają. Nierozerwalną częścią tych historycznych obiektów są ich dachy, które, odrestaurowane w ostatnich latach, wydobywają prawdziwe piękno budynków.

Opracowanie Wienerberger Ceramika
Budowlana Sp. z o.o.
Fotografie: Wienerberger, archiwum RiZ